Anticonceptie

De beste manier om een ongewenste zwangerschap doeltreffend te voorkomen is een anticonceptiemethode kiezen die voor u geschikt is.

Bij tal van instellingen, zoals centra voor gezinsplanning of voor volksgezondheid, kunt u informatie over anticonceptiemethodes krijgen.

Voorschrijvende artsen (zoals huisartsen en gynaecologen), vroedvrouwen, apothekers en verpleegkundigen staan klaar om uw vragen te beantwoorden en kunnen u helpen om met kennis van zaken een anticonceptiemethode te kiezen.

Er bestaan verschillende anticonceptiemethodes en elke methode is min of meer geschikt naargelang de levensstijl van de vrouw. In samenspraak met medische hulpverleners kiest de vrouw de methode die voor haar het meest geschikt is.

Niet alle anticonceptiemethodes zijn equivalent in termen van doeltreffendheid. Referentiemethodes in termen van anticonceptieve werkzaamheid zijn middelen die progestagenen bevatten (anticonceptiepil, implantaat, pleister en vaginale ring) en het spiraaltje (intra-uterine device, IUD).

Dit is de meest gebruikte anticonceptiemethode. Als de anticonceptiepil correct en regelmatig wordt ingenomen, is ze voor meer dan 99% betrouwbaar. Al bij één overgeslagen inname kan de methode falen.

Anticonceptiepillen bevatten een of twee hormonen: progestageen al dan niet in combinatie met oestrogeen, die sterk op de natuurlijke vrouwelijke hormonen lijken.

Er bestaan 2 types:

De pil werkt op verschillende niveaus: ze onderdrukt de eisprong, maakt het baarmoederslijmvlies (endometrium) dunner en wijzigt de consistentie van het cervixslijm dat door de baarmoederhals (cervix) wordt geproduceerd. Het cervixslijm wordt dikker zodat zaadcellen er niet doorheen kunnen.

Het mannencondoom is een dun omhulsel van latex of polyurethaan. Het wordt vóór de penetratie over de stijve penis geschoven en vangt het sperma op zodat dit niet in de vagina terechtkomt.

Het vrouwencondoom is een dun plastic zakje dat in de vagina wordt geschoven. Het kan eender wanneer (tot 8 uur voor de penetratie) worden ingebracht en voorkomt dat het sperma in de baarmoeder terechtkomt omdat het een barrière vormt ter hoogte van de baarmoederhals.

Mannen- en vrouwencondooms bieden effectieve bescherming tegen seksueel overdraagbare infecties (SOI).

Het hormoonimplantaat is een dun buigbaar staafje dat een arts onder de huid aan de binnenzijde van de bovenarm inbrengt. Dit gebeurt onder plaatselijke verdoving.

Het hormoonimplantaat geeft tot drie jaar lang het hormoon progestageen af. De constante afgifte van progestageen remt de eisprong en maakt het cervixslijm (d.i. het slijm in de baarmoederhals) dikker, zodat het voor zaadcellen moeilijk wordt om naar de baarmoeder te zwemmen en een onbevruchte eicel te bereiken.

Een implantaat beschermt niet tegen seksueel overdraagbare infecties (SOI). Enkel een (mannen- of vrouwen) condoom biedt bescherming tegen deze infecties.

Long-acting reversible contraception – the effective and appropriate use of long-acting reversible contraception.  National Collaborating Centre for Women’s and Children’s Health. Commissioned by the National Institute for Health and Clinic Excellence, octobre 2005. Publié par RCOG Press. ISBN 1-904752-18-7

Trussell J. Contraceptive failure in the United States. Contraception 83 (2011) 397–404.Contraception 83 (2011) 397–404.

Het spiraaltje is een doeltreffende anticonceptiemethode met een langdurige werking van 3 tot 5 jaar.

Het wordt in de baarmoeder ingebracht. Er bestaan 2 types van spiraaltje:

Het koperspiraaltje heeft een dubbele werking:

Het hormoonspiraaltje heeft een driedubbele werking:

Het spiraaltje/hormoonspiraaltje beschermt niet tegen seksueel overdraagbare infecties (SOI). Enkel een (mannen- of vrouwen) condoom biedt bescherming tegen deze infecties.

Het is een flexibele ring van poreuze plastic die een combinatie van oestrogeen en progestageen bevat.

Ze past in de vagina en geeft gedurende 3 weken hormonen af. Op het einde van de derde week moet de vaginale ring worden verwijderd.
Het geeft de hormonen oestrogeen en progestageen af, die de eisprong onderdrukken en het slijm wijzigen zodat zaadcellen veel moeilijker door de baarmoederhals kunnen zwemmen.

De vaginale ring beschermt niet tegen seksueel overdraagbare infecties (SOI). Enkel een (mannen- of vrouwen) condoom biedt bescherming tegen deze infecties.

De anticonceptiepleister of pleister voor transdermaal gebruik ziet eruit als een sticker. De pleister kan op de bil, buik of buitenzijde van de arm worden geplakt.

De pleister moet wekelijks worden vervangen gedurende 3 weken.

De pleister bevat de hormonen oestrogeen en progestageen, die de eisprong onderdrukken en het slijm wijzigen zodat zaadcellen veel moeilijker door de baarmoederhals kunnen zwemmen.

De anticonceptiepleister beschermt niet tegen seksueel overdraagbare infecties (SOI). Enkel een (mannen- of vrouwen) condoom biedt bescherming tegen deze infecties.

Bij deze anticonceptiemethode wordt om de 3 maanden synthetisch progestageen intramusculair ingespoten.

Progestageen onderdrukt de eisprong, wijzigt het slijm zodat zaadcellen veel moeilijker door de baarmoederhals kunnen zwemmen, en wijzigt het endometrium.

De prikpil beschermt niet tegen seksueel overdraagbare infecties (SOI). Enkel een (mannen- of vrouwen) condoom biedt bescherming tegen deze infecties.

Sterilisatie als anticonceptie moet als definitief en blijvend worden beschouwd.

Bij mannen gaat het om vasectomie en bij vrouwen om tubaligatie of bilaterale afbinding van de eileiders.

Deze ingrepen worden uitsluitend uitgevoerd in een privépraktijk of openbare instelling voor gezondheidszorg.

Zaaddodende middelen zijn stoffen die zaadcellen uitschakelen of vernietigen.

Ze bestaan in de vorm van schuim, crème, gel of een ovule om in de vagina in te brengen. Ze moeten in combinatie met een (mannen- of vrouwen) condoom, pessarium of cervixkapje worden gebruikt.

Zaaddodende middelen beschermen niet tegen seksueel overdraagbare infecties (SOI).
Enkel een (mannen- of vrouwen) condoom biedt bescherming tegen deze infecties.

Deze methodes proberen het tijdstip van de ovulatie te bepalen zodat geslachtsgemeenschap in de vruchtbare periode kan worden vermeden.

Natuurlijke methodes zijn onbetrouwbaar en onduidelijk omdat de ovulatie voor of na het verwachte tijdstip kan optreden afhankelijk van de levensstijl, de vrouw of het koppel.

Een pessarium en cervixkapje zijn voorgevormde anticonceptiemiddelen die in de vagina passen en de baarmoederhals bedekken om de doorgang van zaadcellen te verhinderen.

Deze anticonceptiemiddelen moeten vóór de geslachtsgemeenschap worden ingebracht en na enkele uren worden verwijderd. Vaak wordt aangeraden om ze in combinatie met een zaaddodend middel te gebruiken.

Een pessarium of cervixkapje beschermt niet tegen seksueel overdraagbare infecties (SOI). Enkel een (mannen- of vrouwen) condoom biedt bescherming tegen deze infecties.

Noodanticonceptie wordt gebruikt na seks zonder bescherming of met inadequate bescherming (er werd geen anticonceptie gebruikt of er is iets misgegaan met de anticonceptie).

Orale noodanticonceptie wordt ook ‘morning-afterpil’ genoemd en moet zo snel mogelijk na onbeschermde seks worden ingenomen.

Orale noodanticonceptie is een methode die enkel occasioneel mag worden gebruikt. Noodanticonceptie mag een gewone anticonceptiemethode niet vervangen.

Tot 5 dagen na onbeschermde seks kan het koperspiraaltje worden ingebracht als noodanticonceptie.